Làn sóng sáp nhập đang định hình lại Ngân hàng Thương mại ra sao?

Tình hình sáp nhập hiện tại  

Dù có quy mô nhỏ hơn so với các ngân hàng quốc gia và khu vực, các ngân hàng thương mại vẫn đóng vai trò trụ cột trong hệ thống tài chính, đặc biệt khi phục vụ doanh nghiệp và cá nhân địa phương. Những tổ chức này đã thể hiện sức mạnh bền bỉ ngay cả khi ngành tài chính biến động không ngừng.

Dù một số thương vụ diễn ra do khó khăn tài chính hay vấn đề kế nhiệm, nhiều thương vụ mang tính chiến lược, giúp ngân hàng mở rộng quy mô, địa bàn và nâng cao dịch vụ. Trong bối cảnh kinh tế bất ổn và cạnh tranh gay gắt, duy trì lợi nhuận trong khi đáp ứng kỳ vọng khách hàng là một bài toán khó mà ít tổ chức có thể lường trước.  

Các động lực chính của sự sáp nhập

Sự bùng nổ công nghệ và chuyển đổi số đang định hình lại kỳ vọng của khách hàng đối với dịch vụ ngân hàng. Khách hàng ngày nay mong muốn trải nghiệm trực tuyến mượt mà, thanh toán di động tiện lợi và bảo mật cao hơn – tất cả đều đòi hỏi ngân hàng phải đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ. Đối với nhiều ngân hàng nhỏ, việc nâng cấp các hệ thống cũ trong khi vẫn đảm bảo tuân thủ các quy định kỹ thuật số đang phát triển là một rào cản tốn kém. Do đó, một số ngân hàng lựa chọn sáp nhập với các tổ chức lớn hơn vốn đã sở hữu các khả năng công nghệ cần thiết để duy trì khả năng cạnh tranh.

Các ngân hàng thương mại đang chịu áp lực cạnh tranh ngày càng lớn từ cả các “ông lớn” tài chính và các công ty công nghệ tài chính (Fintech). Trong đó, bài toán tăng trưởng tiền gửi là thách thức lớn nhất, với 54% giám đốc điều hành ngân hàng thương mại thừa nhận đây là mối lo hàng đầu. 

Các ngân hàng lớn sở hữu lợi thế về thương hiệu, mạng lưới chi nhánh rộng và nền tảng số hiện đại, khiến các ngân hàng vừa và nhỏ gặp khó khăn trong việc thu hút và giữ chân khách hàng. Cùng lúc đó, Fintech liên tục khuấy động thị trường với những giải pháp cho vay và thanh toán đột phá, đẩy mức độ cạnh tranh lên cao hơn bao giờ hết.   

Tác động đến Ngân hàng địa phương  

Khoảng cách cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) 

Nghiên cứu cho thấy khi các ngân hàng vừa và nhỏ bị sáp nhập hoặc mua lại bởi các tổ chức ngoài địa phương, các doanh nghiệp SME có thể gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận vốn. Điều này đặc biệt đáng lo ngại ở các vùng nông thôn, nơi doanh nghiệp thường dựa vào các khoản vay cá nhân hóa dựa trên mối quan hệ. Các ngân hàng lớn hơn, sau khi mua lại các ngân hàng thương mại, thường áp dụng mô hình tín dụng chuẩn hóa. Điều này có thể khiến nhiều doanh nghiệp SME  không đáp ứng đủ điều kiện vay vốn, dẫn đến khoảng trống trong nguồn vốn hỗ trợ mà khu vực ngân hàng còn lại không phải lúc nào cũng bù đắp được.

Sự thay đổi trong dịch vụ tài chính

Trái ngược với những lo ngại phổ biến, việc sáp nhập ngân hàng thương mại vào các tổ chức lớn hơn thường dẫn đến tăng trưởng tổng thể trong hoạt động cho vay doanh nghiệp SME. Nhờ nguồn vốn dồi dào và danh mục sản phẩm đa dạng, các ngân hàng lớn có thể mở rộng tín dụng tại một số thị trường. Tuy nhiên, sự phân bổ này không phải lúc nào cũng đồng đều, và nhiều doanh nghiệp địa phương vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn linh hoạt – điều mà các ngân hàng thương mại trước đây đã làm rất tốt.

Tác động kinh tế và việc làm

Không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động cho vay, sự biến mất của một ngân hàng thương mại còn tác động trực tiếp đến việc làm và nền kinh tế địa phương. Các thương vụ sáp nhập thường kéo theo việc đóng cửa chi nhánh, đặc biệt tại những khu vực có mạng lưới chồng chéo, dẫn đến mất việc làm và thu hẹp khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính. Điều này ảnh hưởng nặng nề đến chủ doanh nghiệp SME và cư dân vùng nông thôn – những đối tượng vẫn phụ thuộc vào giao dịch trực tiếp tại quầy.

Mối quan hệ và lòng tin của khách hàng  

Các ngân hàng thương mại tạo dấu ấn bằng dịch vụ cá nhân hóa và mối quan hệ lâu dài với khách hàng. Tuy nhiên, khi sáp nhập với các tổ chức lớn hơn, yếu tố này có thể phai nhạt. Khách hàng quen thuộc với giao dịch trực tiếp có thể chuyển sang tổng đài hoặc nền tảng số hóa, làm giảm tính kết nối. Dù công nghệ mang lại tiện lợi, nhưng khó có thể thay thế sự tin cậy được xây dựng qua nhiều năm từ mô hình ngân hàng truyền thống.

Chiến lược thích nghi để phát triển

Quan hệ đối tác chiến lược

Thay vì sáp nhập hoàn toàn, nhiều ngân hàng vừa và nhỏ đang tìm kiếm liên minh chiến lược với các công ty công nghệ tài chính, tổ chức tài chính lớn hoặc tập đoàn để chia sẻ chi phí và nguồn lực công nghệ. Những quan hệ đối tác này giúp họ hiện đại hóa dịch vụ từ ngân hàng số, thanh toán di động đến an ninh mạng mà không phải gánh toàn bộ chi phí đầu tư. Hợp tác với fintech còn mở ra cơ hội cung cấp các sản phẩm sáng tạo, đồng thời duy trì lợi thế cốt lõi: dịch vụ ngân hàng cá nhân hóa dựa trên mối quan hệ.

Chuyên môn hóa và thị trường ngách

Một chiến lược quan trọng khác đối với các ngân hàng thương mại là sự khác biệt thông qua chuyên môn hóa. Thay vì cạnh tranh trực tiếp với các tổ chức lớn hơn, một số ngân hàng thương mại đang tập trung vào các thị trường ngách nơi họ có lợi thế cạnh tranh. Điều này bao gồm:

Phục vụ các ngành công nghiệp cụ thể như nông nghiệp, chăm sóc sức khỏe hoặc bất động sản thương mại.

Cung cấp các chương trình cho vay phù hợp, chẳng hạn như các khoản vay nhỏ cho doanh nghiệp SME hoặc các sản phẩm thế chấp chuyên biệt.

Cung cấp dịch vụ ngân hàng theo nguyên tắc đạo đức hoặc trách nhiệm xã hội, hướng đến khách hàng coi trọng tài chính bền vững và lợi ích cộng đồng.

Bằng cách định vị mình là chuyên gia trong các lĩnh vực cụ thể, các ngân hàng SME có thể thu hút những khách hàng trung thành coi trọng chuyên môn của họ.

Nâng cao năng lực số 

Chuyển đổi số không còn là một lựa chọn, mà là yếu tố sống còn. Nhiều ngân hàng vừa và nhỏ đang tăng tốc đầu tư vào công nghệ nhưng vẫn giữ vững giá trị cốt lõi của mô hình ngân hàng dựa trên mối quan hệ. Điều này bao gồm:

Nâng cấp nền tảng ngân hàng trực tuyến và di động để đáp ứng mong đợi của khách hàng.   

Triển khai các chatbot dựa trên AI và các dịch vụ tự động để nâng cao hiệu quả trong khi vẫn duy trì sự hỗ trợ của con người cho các giao dịch phức tạp.

Tăng cường các biện pháp an ninh mạng để bảo vệ dữ liệu khách hàng và xây dựng lòng tin. 

Bằng cách tích hợp các công cụ kỹ thuật số mà không làm mất đi tính cá nhân vốn có của ngân hàng thương mại, các tổ chức này có thể duy trì sự phù hợp trong một lĩnh vực tài chính ngày càng phụ thuộc vào công nghệ.   

Đổi mới lấy khách hàng làm trung tâm 

Các ngân hàng vừa và nhỏ chú trọng trải nghiệm khách hàng đang tìm cách tạo dấu ấn riêng bằng cách:

Mở rộng các chương trình tài chính để xây dựng mối quan hệ bền chặt và nâng cao hiểu biết tài chính.

Cung cấp dịch vụ tư vấn và lập kế hoạch tài chính cá nhân – điều mà nhiều ngân hàng lớn chưa chắc đáp ứng được ở cấp địa phương.

Thúc đẩy các sáng kiến cộng đồng, từ hỗ trợ doanh nghiệp địa phương, hợp tác với trường học đến tài trợ cho các dự án phát triển kinh tế.

Bằng cách trở thành đối tác tài chính đáng tin cậy, các ngân hàng này không chỉ củng cố lòng trung thành của khách hàng mà còn duy trì sự kết nối bền vững với cộng đồng. 

Lời kết

Các ngân hàng thương mại cần nhanh chóng thích nghi với công nghệ mới, tập trung vào các phân khúc thị trường chiến lược và đẩy mạnh dịch vụ cá nhân hóa để tạo sự khác biệt. Việc kết hợp giữa hiện đại hóa và giữ vững mô hình ngân hàng dựa trên mối quan hệ sẽ là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững trong bối cảnh thị trường tài chính đang biến đổi mạnh mẽ.

Nguồn tham khảo: Finance

Tổng hợp bởi nhóm tác giả DTSVN - Giải pháp chuyển đổi số ngành Tài chính - Ngân hàng. 

-------------

DTSVN là Công ty Chuyển đổi số tiên phong cung cấp giải pháp số hóa mới nhất dành riêng cho các doanh nghiệp trong ngành Tài chính - Ngân hàng tại Việt Nam; giúp Ngân hàng, tổ chức tài chính nhanh chóng hoàn thiện hệ thống công nghệ phục vụ Chuyển đổi số.

Liên hệ ngay để được tư vấn và trải nghiệm giải pháp tại đây.