Năm 2025, tổ chức tài chính và các nền tảng thương mại điện tử phải đối mặt với những rủi ro được khuếch đại bởi trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI). Những thay đổi đối với các ưu tiên chính sách và quản trị liên quan đến AI trong thời đại Trump 2.0 có khả năng đẩy nhanh những rủi ro này, bởi ở chính quyền mới, những nỗ lực bãi bỏ quy định và áp dụng AI có thể triển khai nhanh hơn. Tuy nhiên đây là một con dao hai lưỡi. Trong khi GenAI cung cấp nhiều khả năng và lợi ích cho sáng tạo nội dung, nó cũng mở ra cánh cửa cho những phương thức gian lận mới, vốn đã tác động đến cách các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán quản lý rủi ro của người bán.

Tội phạm mạng đang tận dụng AI để tạo ra nội dung giả mạo ngày càng tinh vi, vượt qua các phương pháp phát hiện gian lận truyền thống và nhắm vào các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán. Từ đơn vị xử lý giao dịch, ngân hàng, doanh nghiệp thương mại điện tử đến người tiêu dùng, tất cả các bên trong hệ sinh thái thanh toán đều phải đối mặt với rủi ro ngày càng gia tăng từ gian lận do AI tạo ra. Theo dự báo của Juniper Research, gian lận thanh toán trực tuyến có thể gây thiệt hại lên tới 362 tỷ USD vào năm 2028. Để bảo vệ doanh nghiệp, duy trì danh tiếng thương hiệu và đảm bảo tuân thủ quy định, các tổ chức cần chủ động nhận diện và ứng phó với những mối đe dọa đang nổi lên này.

Sau đây là một số rủi ro chính do GenAI gây ra mà các bên tham gia hệ sinh thái thanh toán nên lường trước vào năm 2025.

1. Làn sóng gian lận danh tính

Gian lận danh tính tổng hợp đang gia tăng, chiếm hơn 80% các vụ gian lận tài khoản mới và dự kiến sẽ tiếp tục bùng nổ trong năm 2025. Kẻ gian lận lợi dụng công nghệ GenAI để tự động tạo ra danh tính giả ở quy mô lớn, kết hợp thông tin thật và giả nhằm tạo ra hồ sơ trông hợp pháp. Những danh tính này được sử dụng để mở tài khoản, đăng ký hạn mức tín dụng và thực hiện các hành vi phi pháp như rửa tiền hay giao dịch trái phép, gây ra rủi ro nghiêm trọng cho các tổ chức tài chính.

Phương pháp này đặc biệt đáng lo ngại vì các danh tính tổng hợp vốn đã rất khó phát hiện và chúng có thể trông thực tế hơn do tính phức tạp và ngẫu nhiên mà GenAI mang lại.

Để giảm thiểu những rủi ro này, các tổ chức có thể tăng cường quy trình xác minh danh tính của mình bằng cách kết hợp các công cụ xác minh danh tính tự động và đánh giá của con người. Ngoài ra, việc áp dụng các công cụ giám sát chi tiết hơn do AI điều khiển có thể giúp phát hiện sự không nhất quán trong các ứng dụng là dấu hiệu của gian lận tổng hợp.

2. Rửa giao dịch, rửa tiền

Rửa giao dịch đang trở thành mối lo ngại ngày càng lớn trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ. Với sự hỗ trợ của AI, kẻ gian có thể tạo ra các trang web thương gia giả mạo có giao diện chuyên nghiệp, chân thực, khiến các giao dịch phi pháp trông hợp pháp hơn bao giờ hết. Các hệ thống phát hiện truyền thống, vốn dựa trên mô hình nhận diện theo mẫu, khó có thể phát hiện ra những trang web tinh vi và được tùy chỉnh cao này. Điều này đặt các tổ chức tài chính vào nguy cơ đối mặt với án phạt, chế tài nghiêm ngặt và sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan quản lý.

Giám sát giao dịch đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện và ngăn chặn các hành vi gian lận. Các công cụ hiện đại có thể nhận diện các mẫu giao dịch bất thường, trong khi các giải pháp giám sát thương nhân và phát hiện rửa tiền giúp vạch trần những hoạt động tinh vi do các mạng lưới tội phạm dàn dựng. Vì những kẻ rửa tiền giao dịch luôn tìm cách lách luật, việc giám sát liên tục là yếu tố bắt buộc để phát hiện và xử lý các đối tượng tái phạm.

3. Rủi ro danh tiếng và trách nhiệm pháp lý

Khả năng tạo ra hình ảnh, video và âm thanh chân thực của GenAI mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng. Công nghệ này có thể bị lạm dụng để tạo ra nội dung độc hại, bao gồm deepfake và phương tiện truyền thông bị thao túng, gây tổn hại đến danh tiếng thương hiệu. Đặc biệt, các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán có thể vô tình xử lý các giao dịch liên quan đến nội dung vi phạm bản quyền, bất hợp pháp hoặc không có sự đồng thuận, làm tăng rủi ro pháp lý và tài chính. Mối đe dọa này càng lớn khi AI bị khai thác để mạo danh hoặc phát tán thông tin sai lệch, đặt các công ty thanh toán vào tình thế nguy hiểm về danh tiếng lẫn trách nhiệm pháp lý.

Giải pháp nào để giảm thiểu rủi ro?

Trước sự gia tăng của các mối đe dọa do GenAI thúc đẩy, việc quản lý rủi ro thanh toán một cách chủ động là điều bắt buộc. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI kéo theo những thay đổi liên tục trong quy định, đòi hỏi các doanh nghiệp phải luôn sẵn sàng thích ứng. Để đảm bảo tuân thủ và giảm thiểu nguy cơ bị phạt, các công ty nên triển khai các giải pháp giám sát theo thời gian thực. Những hệ thống này có thể phát hiện rủi ro tiềm ẩn, giúp doanh nghiệp luôn đáp ứng các tiêu chuẩn ngay cả khi quy định thay đổi. Đồng thời, hợp tác với các dịch vụ giám sát bên thứ ba chuyên biệt sẽ mang lại lớp bảo vệ bổ sung, giúp duy trì sự tuân thủ trên toàn bộ hệ sinh thái thanh toán.

Nhiều nhà cung cấp dịch vụ thanh toán đang chuyển sang các giải pháp xác minh danh tính thích ứng phát triển cùng với các mối đe dọa mới nổi. Các giải pháp này cung cấp khả năng phục hồi cao hơn trước gian lận, tạo nền tảng ổn định cho các quy trình tích hợp và giám sát.

Trong bối cảnh rủi ro do AI ngày càng gia tăng, một chiến lược thống nhất là điều tất yếu trong năm 2025 này. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các nền tảng thanh toán, ngân hàng, cơ quan quản lý và các bên liên quan trong thương mại điện tử sẽ tạo điều kiện chia sẻ kiến thức và phát hiện sớm các xu hướng gian lận. Bằng cách thiết lập các liên minh chiến lược với cơ quan quản lý, tham gia các tổ chức thương mại và nhóm vận động, ngành tài chính có thể xây dựng một hệ thống phòng vệ kiên cố hơn, chống lại sự lạm dụng của GenAI và bảo vệ tính minh bạch trong hệ sinh thái thanh toán.

Những rủi ro do GenAI mang lại nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các chiến lược quản lý rủi ro chủ động và linh hoạt trong ngành thanh toán. Từ gian lận danh tính tổng hợp, rửa tiền giao dịch đến lạm dụng nội dung do AI tạo ra, các mối đe dọa này đòi hỏi sự kết hợp giữa công nghệ tiên tiến, khuôn khổ tuân thủ nghiêm ngặt và sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan. Bằng cách đầu tư vào các công cụ giám sát thông minh, tăng cường khả năng tuân thủ và thúc đẩy mô hình hợp tác chia sẻ kiến thức, các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán và tổ chức tài chính có thể xây dựng một hệ thống phòng vệ vững chắc, đảm bảo khả năng chống chịu trước những rủi ro do AI thúc đẩy trong tương lai.

Nguồn tham khảo: The Financial Brand

Tổng hợp bởi nhóm tác giả DTSVN - Giải pháp chuyển đổi số ngành Tài chính - Ngân hàng.  

-------

DTSVN là Công ty Chuyển đổi số tiên phong cung cấp giải pháp số hóa mới nhất dành riêng cho các doanh nghiệp trong ngành Tài chính - Ngân hàng tại Việt Nam; giúp Ngân hàng, tổ chức tài chính nhanh chóng hoàn thiện hệ thống công nghệ phục vụ Chuyển đổi số.

Liên hệ ngay để được tư vấn và trải nghiệm giải pháp tại đây