Kỷ nguyên thanh toán tức thì: Open Banking và A2A có đang thay thế ví điện tử, thẻ ngân hàng?

The Era of Instant Payments: Are Open Banking and A2A Replacing E-wallets and Bank Cards?

Trong bối cảnh kinh tế số bùng nổ, nhiều công nghệ và nền tảng thanh toán mới đang âm thầm thay đổi phương thức thanh toán trong nền kinh tế số. Thế nhưng, đi cùng tốc độ phát triển ấy là một “ma trận thuật ngữ” dễ gây nhầm lẫn: từ thanh toán Tài khoản tới Tài khoản (A2A), Thanh toán qua Ngân hàng (Pay By Bank), đến Thanh toán tức thì (Instant Payments) và Ngân hàng mở (Open Banking). Dù đôi khi được sử dụng thay thế cho nhau, mỗi khái niệm lại giữ một vai trò hoàn toàn khác trong hệ sinh thái thanh toán hiện đại.  

Bài viết này sẽ “giải mã” những thuật ngữ tưởng giống mà khác ấy, nhằm làm rõ cách chúng kết nối với nhau và định hình tương lai thanh toán không tiền mặt.  

Các hệ thống này hoạt động cùng nhau như thế nào? 

Bốn khái niệm này không tồn tại tách biệt, mà liên kết chặt chẽ với nhau, tạo nên những mảnh ghép quan trọng trong hệ sinh thái thanh toán hiện đại: 

Ngân hàng Mở là một nền tảng: thiết lập các quy tắc và cung cấp API cho bên bên thứ ba truy cập tài khoản ngân hàng một cách an toàn - để họ có thể lấy dữ liệu, kiểm tra số dư và thực hiện thanh toán với sự đồng ý của người dùng.  

Thanh toán A2A được phát triển trên nền tảng Ngân hàng mở: Đây là các giao dịch chuyển khoản trực tiếp giữa các tài khoản ngân hàng, được hỗ trợ bởi nên tảng Open Banking (trong bối cảnh hiện nay, dù trước đây các ngân hàng có cơ chế riêng). Mô hình này giúp rút gọn quá trình xử lý, loại bỏ phần lớn các bên trung gian, từ đó giao dịch nhanh hơn và hiệu quả hơn. 

Thanh toán qua Ngân hàng là lớp chạm đến người tiêu dùng: đây là tùy chọn thanh toán xuất hiện trên ứng dụng/website và cho phép trả tiền trực tiếp từ tài khoản ngân hàng, không cần thẻ. Cách này đơn giản hơn, phí thấp hơn và giảm đáng kể rủi ro gian lận so với các phương thức truyền thống.   

Thanh toán tức thời là động cơ cốt lõi: Các công nghệ như RTP( thanh toán theo thời gian thực) và FedNow( thanh toán tức thì) đảm bảo các giao dịch này diễn ra ngay lập tức, 24/7/365. Điều quan trọng, chúng mang lại tốc độ, thời gian hoạt động và khả năng truyền tải dữ liệu phong phú mà các doanh nghiệp hiện đại cần. 

Thanh toán từ tài khoản sang tài khoản (A2A) 

A2A là phương thức chuyển tiền trực tiếp giữa các tài khoản ngân hàng không cần thông qua mạng lưới thanh toán thẻ. Các hình thức giao dịch này thường được thực hiện trên những hệ thống kết nối tài khoản an toàn như ACH, RTP hoặc FedNow, cho phép tiền đi thẳng từ tài khoản ngân hàng của người trả sang tài khoản ngân hàng của người nhận mà không qua trung gian.  

Đặc điểm chính của A2A 

  • Tiền được chuyển trực tiếp giữa các tài khoản ngân hàng, loại bỏ các bên trung gian; 
  • Các giao dịch có thể thực hiện với các quy mô khác nhau mà không phải chịu mức phí cao hơn tương ứng; 
  • Các hình thức thanh toán A2A truyền thống đã tồn tại trong nhiều thập kỷ dưới các hình thức như thanh toán song , điện toán cũng như ghi nợ trực tiếp. 

Những hạn chế của A2A 

Trước những đổi mới gần đây, thanh toán A2A phải đối mặt với một số thách thức: 

  • Thường yêu cầu nhập thủ công thông tin chi tiết tài khoản; 
  • Thời gian xử lý có thể mất nhiều ngày; 
  • Giờ làm việc và ngày làm việc có hạn; 
  • Thiết lập rườm rà cho các khoản thanh toán định kỳ; 
  • Trải nghiệm người dùng không nhất quán trên các kênh giao dịch khác nhau. 

Thanh toán qua ngân hàng (PBB): Giải pháp A2A hướng đến người tiêu dùng 

PBB là giải pháp thanh toán A2A dành cho người tiêu dùng, cho phép người dùng thanh toán trực tiếp từ tài khoản ngân hàng loại bỏ phương thức thanh toán bằng séc, không cần thẻ tín dụng, không phải nhập thông tin chuyển khoản thủ công. Nhờ tận dụng kết nối an toàn giữa các ngân hàng, PBB mang lại trải nghiệm thanh toán đơn giản, liền mạch và đi kèm các lớp bảo mật nâng cao kết nối giữa các ngân hàng với nhau.  

Thanh toán qua Ngân hàng mang lại những lợi thế đáng kể cho các doanh nghiệp xử lý khối lượng thanh toán lớn hoặc giao dịch định kỳ. Theo các nghiên cứu trong ngành, hơn 40% công ty có doanh thu trên 100 triệu đô la đã sử dụng các mạng lưới thanh toán tức thời như RTP cho các giao dịch, với gần 70% doanh nghiệp dự tính sẽ áp dụng hệ thống thanh toán tức thời này trong vòng hai năm tới. 

Thanh toán tức thì: đua tốc độ  

Thanh toán tức thời (real-time payment) là phương thức cho phép chuyển tiền gần như ngay lập tức, chỉ trong vài giây và hoạt động liên tục 24/7/365, kể cả ngoài giờ làm việc hay ngày lễ. Tiền được chuyển đi và khả dụng gần như ngay lập tức ở tài khoản nhận. 

Tại Mỹ, hai hệ thống chính hỗ trợ mô hình này là FedNow (ra mắt tháng 7/2023) và mạng lưới RTP (ra mắt từ tháng 11/2017). Chúng hoạt động tương tự như thanh toán qua Visa/Mastercard nhưng không cần thẻ, mà dựa trên kết nối trực tiếp giữa các tài khoản ngân hàng. 

Đặc điểm của thanh toán tức thời: 

  • Việc giải quyết diễn ra trong vài giây thay vì vài giờ hoặc vài ngày; 
  • Hoạt động 24/7/365, bao gồm cả cuối tuần và ngày lễ; 
  • Giao dịch không thể hủy ngang sau khi được xử lý; 
  • Mạng lưới RTP hiện đã tiếp cận các tổ chức tài chính nắm giữ gần 90% tài khoản tiền gửi theo yêu cầu của Hoa Kỳ, trong khi FedNow đã vượt qua 1.000 tổ chức tài chính tham gia. 

Lợi ích kinh doanh của thanh toán tức thời: 

  • Tăng tính linh hoạt cho các giao dịch ngoài giờ làm việc truyền thống; 
  • Thanh toán yêu cầu bồi thường bảo hiểm nhanh hơn; 
  • Bồi thường ngay lập tức cho người lao động trong nền kinh tế biểu diễn; 
  • Thanh toán thương mại tức thời; 
  • Cải thiện mối quan hệ giữa người mua và nhà cung cấp; 
  • Cơ hội cho các mô hình kinh doanh mới. 

Dù thường xuất hiện trong thanh toán tiêu dùng, tốc độ tức thì và khả dụng 24/7 lại khiến công nghệ này trở thành “vũ khí” đáng giá trong giao dịch B2B nơi dòng tiền lớn, nhiều bên liên quan và từng phút chậm trễ đều ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành.  

Ví dụ, các nhà quản lý bất động sản thương mại có thể tận dụng các khoản thanh toán tức thời để giải ngân ngay lập tức cho nhiều bất động sản, cải thiện dòng tiền cho người bán và nhà cung cấp cũng như rút ngắn thời gian thực hiện dự án. 

Ngân hàng Mở: Nền tảng hỗ trợ, hay “chìa khóa giải phóng dữ liệu” 

Ngân hàng Mở là một khuôn khổ quy định và công nghệ yêu cầu các ngân hàng cung cấp quyền truy cập an toàn vào dữ liệu tài chính của khách hàng cho các bên thứ ba được ủy quyền thông qua các API (Giao diện Lập trình Ứng dụng) được chuẩn hóa, với sự đồng ý của khách hàng. Ngân hàng Mở thúc đẩy việc chia sẻ thông tin tài chính giữa các tổ chức tài chính và nhà cung cấp bên thứ ba, giúp cá nhân và doanh nghiệp kiểm soát dữ liệu tài chính của mình tốt hơn.  

Trong nhiều năm, dữ liệu tài chính từ số dư tài khoản đến lịch sử giao dịch là tài sản mà các ngân hàng gần như độc quyền nắm giữ, vì họ kiểm soát hoàn toàn việc chia sẻ thông tin. Ngân hàng Mở đang phá vỡ thế độc quyền đó, cơ chế mới trao lại quyền cho người dùng, cho phép họ tự quyết định mang dữ liệu của mình đến bất kỳ dịch vụ tài chính nào, từ ứng dụng quản lý chi tiêu, nền tảng đầu tư cho tới các dịch vụ thanh toán. Khi dữ liệu được trả về đúng chủ sở hữu, cuộc chơi tài chính trở nên minh bạch hơn và cạnh tranh hơn bao giờ hết.  

Lời kết:  

Thanh toán A2A, Thanh toán qua Ngân hàng, Thanh toán tức thời và Ngân hàng mở là những yếu tố liên kết chặt chẽ của cơ sở hạ tầng tài chính hiện đại. Mặc dù mỗi phương thức có những đặc điểm và chức năng riêng biệt, nhưng chúng phối hợp với nhau để tạo nên một hệ sinh thái thanh toán hiệu quả, an toàn và thân thiện hơn với người dùng. 

 

Nguồn tham khảo: Finsignal 

Tổng hợp bởi nhóm tác giả DTSVN - Giải pháp chuyển đổi số ngành Tài chính - Ngân hàng.  

-------  

DTSVN là Công ty Chuyển đổi số tiên phong cung cấp giải pháp số hóa mới nhất dành riêng cho các doanh nghiệp trong ngành Tài chính - Ngân hàng tại Việt Nam; giúp Ngân hàng, tổ chức tài chính nhanh chóng hoàn thiện hệ thống công nghệ phục vụ Chuyển đổi số.  

Liên hệ ngay để được tư vấn và trải nghiệm giải pháp

Chia sẻ: Share:

Gửi thông điệp tới DTSVN

Chia sẻ: