Đánh giá vai trò của AI trong lĩnh vực Ngân hàng và giải pháp để phát huy giá trị AI lớn hơn 

Assessing the role of AI in the Banking sector and solutions to maximize AI value

“80% các lãnh đạo ngân hàng lớn trên thế giới cho rằng AI có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh hơn” 

Đó là kết quả nổi bật từ báo cáo mới nhất của KPMG về hành trình chuyển đổi AI trong lĩnh vực ngân hàng toàn cầu. Con số này cho thấy một xu hướng rõ ràng: ngân hàng nào chậm chân trong cuộc đua AI, sẽ đứng trước nguy cơ bị bỏ lại phía sau.  

AI - Cơ hội vàng, nhưng cũng là bài toán ROI đầy áp lực  

Theo báo cáo của KPMG, hơn 62% nhà lãnh đạo ngân hàng kỳ vọng lợi ích đầu tư (ROI) từ trung bình đến rất cao khi triển khai AI. Tuy nhiên, 70% đang chịu áp lực lớn từ cổ đông phải chứng minh giá trị đầu tư trong ngắn hạn.  

Dù vậy, xu hướng đầu tư vẫn không chậm lại: 70% ngân hàng trên toàn cầu có kế hoạch tăng chi tiêu cho AI, trong đó 62% dự kiến nâng ngân sách thêm tới 20%. Câu hỏi đặt ra lúc này không còn là “có nên đầu tư vào AI hay không”, mà là: “Làm thế nào để AI thực sự tạo ra giá trị kinh doanh bền vững và đo lường được?” 

Khi mục tiêu dừng ở “vận hành”, chưa chạm tới “chiến lược” 

Phần lớn ngân hàng hiện nay đang ứng dụng AI để tối ưu vận hành - từ tự động hóa quy trình, phát hiện gian lận, đến phân tích tín dụng hay dịch vụ khách hàng tự động (chatbot). Nhưng giá trị lớn nhất của AI không nằm ở việc thay thế con người, mà ở khả năng tái định nghĩa mô hình kinh doanh, mở ra hướng đi chiến lược mới. 

82% ngân hàng đã dành ngân sách ở mức trung bình - cao cho các sáng kiến AI, song chỉ một tỷ lệ nhỏ đã thực sự tích hợp AI vào quy trình ra quyết định chiến lược hoặc thiết kế sản phẩm, dịch vụ cá nhân hóa. 

Làm thế nào để nhận ra giá trị từ hành trình chuyển đổi AI? 

Dưới đây là khung “Ba giai đoạn của giá trị AI” giúp ngân hàng xác định đúng hướng đi, ưu tiên đầu tư và điều chỉnh chiến lược theo từng giai đoạn: 

Một là Enable - Kích hoạt: 
Trọng tâm giai đoạn này là hỗ trợ con người và xây dựng nền tảng AI vững chắc. Các tổ chức sẽ bổ nhiệm giám đốc phụ trách AI để dẫn dắt chiến lược tổng thể, xác định các ứng dụng mang lại giá trị cao, nâng cao hiểu biết nội bộ, đảm bảo tuân thủ quy định và chuẩn mực đạo đức. Song song đó, các chương trình thí điểm AI được triển khai rộng rãi trên nhiều chức năng, tận dụng nền tảng đám mây và mô hình huấn luyện sẵn nhằm tăng tốc thử nghiệm, giảm chi phí và rút ngắn thời gian triển khai. 

Hai là Embed - Nhúng: 
Giai đoạn Nhúng tích hợp AI vào quy trình làm việc, sản phẩm, dịch vụ, luồng giá trị, robot và thiết bị đeo, mang lại giá trị lớn hơn. Một lãnh đạo cấp cao sẽ dẫn dắt quá trình tái thiết kế mô hình hoạt động, đào tạo lại lực lượng lao động và thúc đẩy chuyển đổi văn hóa doanh nghiệp, đảm bảo AI được triển khai với nền tảng vững chắc về niềm tin và bảo mật. Cùng lúc đó, các mô hình và tác nhân AI đa dạng được ứng dụng rộng rãi, dựa trên hạ tầng đám mây hiện đại và công nghệ truyền thống được làm mới, giúp nguồn dữ liệu toàn doanh nghiệp trở nên thông suốt và hiệu quả hoạt động được nâng cao vượt bậc. 

Ba là Evolve - Tiến hóa: 
Giai đoạn Evolve (Tiến hóa) phát triển các mô hình kinh doanh và hệ sinh thái, sử dụng AI và các công nghệ tiên tiến như điện toán lượng tử và blockchain để giải quyết những thách thức lớn trong toàn ngành. AI tạo ra giá trị liền mạch cho doanh nghiệp và đối tác. Trọng tâm được đặt vào bảo mật thời gian thực, trong khi năng lực con người được nâng tầm thông qua đào tạo chuyên sâu và phát triển toàn diện. Đây là giai đoạn AI thúc đẩy sáng tạo, đổi mới và đặt giá trị bền vững làm trung tâm của 

Hướng đi cho Ngân hàng Việt Nam - Từ “thí điểm” đến “hệ sinh thái AI ngân hàng”  

Tại Việt Nam, làn sóng chuyển đổi số trong ngành ngân hàng đang bước vào giai đoạn tăng tốc mạnh mẽ, đặc biệt sau khi Ngân hàng Nhà nước (SBV) ban hành loạt quy định quan trọng về an ninh thông tin, quản trị dữ liệu và tuân thủ công nghệ - điển hình như Thông tư 50/2024/TT-NHNN. Những quy định này không chỉ siết chặt yêu cầu tuân thủ, mà còn thúc đẩy các ngân hàng chuyển từ thử nghiệm sang triển khai AI một cách bài bản, có kiểm soát và minh bạch, hướng tới xây dựng hệ sinh thái AI ngân hàng thông minh - an toàn - bền vững. 

Tuy nhiên, hành trình này cũng đối mặt với nhiều thách thức đặc thù: 

Dữ liệu phân tán, chưa chuẩn hóa: 
Các ngân hàng đang sở hữu kho dữ liệu khổng lồ nhưng phần lớn còn rời rạc giữa các hệ thống core, CRM, eKYC… Việc thiếu chuẩn hóa dữ liệu khiến mô hình AI khó phát huy hết tiềm năng.  

Nhân lực AI hạn chế: 
Đội ngũ dữ liệu và AI tại nhiều ngân hàng mới ở mức “vận hành kỹ thuật”, chưa đủ năng lực triển khai chiến lược AI toàn diện, từ phân tích đến ứng dụng. 

Rào cản tuân thủ: 

Với môi trường tài chính nhạy cảm, các mô hình AI cần được kiểm soát chặt chẽ về bảo mật, tuân thủ và khả năng giải thích (explainability). 
Sự phát triển của AI nội địa, các nền tảng dữ liệu số của Chính phủ, cùng sự hợp tác giữa ngân hàng - công ty công nghệ - startup AI đang tạo nên nền tảng cho một hệ sinh thái AI ngân hàng Việt Nam trong tương lai gần.  

Chiến lược đề xuất: Bắt đầu nhỏ, nhưng phải nghĩ lớn  

Theo các chuyên gia của KPMG, McKinsey và Accenture, DTSVN để khai thác giá trị thực sự của AI, ngân hàng Việt Nam cần một chiến lược ba lớp

Một là: Xây nền tảng dữ liệu - Dọn đường cho AI: 
Chuẩn hóa và hợp nhất dữ liệu khách hàng trên toàn hệ thống. Cần coi dữ liệu là “tài sản chiến lược”, không chỉ là đầu vào của các mô hình AI. 

Hai là: Phát triển năng lực AI nội bộ: 
Đầu tư cho đội ngũ “AI translator” - những người hiểu cả nghiệp vụ ngân hàng và công nghệ AI, giúp kết nối giữa ý tưởng kinh doanh và ứng dụng kỹ thuật. 

Ba là: Tăng cường hợp tác hệ sinh thái: 
Bắt tay với các công ty công nghệ, startup AI, viện nghiên cứu để xây dựng mô hình hợp tác “AI as a Service” vừa đảm bảo tốc độ, vừa giảm chi phí thử nghiệm. 

Từ “công cụ hỗ trợ” đến “hạ tầng vận hành mới”  

AI đang dịch chuyển từ vai trò hỗ trợ sang vị thế nền tảng vận hành của ngân hàng hiện đại. Từ phân tích hành vi khách hàng, định giá tín dụng, tới dự báo rủi ro và cá nhân hóa sản phẩm - AI đang trở thành “động cơ tăng trưởng” thực sự. 

Ngân hàng nào biết tích hợp AI vào cốt lõi chiến lược nơi quyết định không chỉ dựa vào dữ liệu mà còn được “dẫn dắt” bởi dữ liệu sẽ là ngân hàng dẫn đầu cuộc đua tài chính trong kỷ nguyên mới. 

Câu hỏi không còn là “có nên đầu tư vào AI hay không”, mà là “ngân hàng của bạn đang ở giai đoạn nào trên hành trình AI?”  

 

Nguồn tham khảo: KPMG  

Tổng hợp bởi nhóm tác giả DTSVN - Giải pháp chuyển đổi số ngành Tài chính - Ngân hàng.     

-------    

DTSVN là Công ty Chuyển đổi số tiên phong cung cấp giải pháp số hóa mới nhất dành riêng cho các doanh nghiệp trong ngành Tài chính - Ngân hàng tại Việt Nam; giúp Ngân hàng, tổ chức tài chính nhanh chóng hoàn thiện hệ thống công nghệ phục vụ Chuyển đổi số.    

Liên hệ ngay để được tư vấn và trải nghiệm giải pháp tại đây 

Chia sẻ: Share:

Gửi thông điệp tới DTSVN

Chia sẻ: